ارسال پیام در واتس‌اپ

دعاوی مالی و غیرمالی و اثر مترتب بر تفکیک آنها

معیارهای شناخت دعاوی مالی و غیرمالی در دکترین حقوق:

نظریات علمای حقوق یکی از منابع این دانش است.مبحث دعاوی مالی و غیرمالی نیز از دید استادان این رشته به دور نمانده و این دیدگاه وجود دارد که اگر حق مورد نزاع از حقوق مالی باشد، دعوا مالی و اگر غیرمالی باشد، دعوا نیز غیرمالی محسوب می شود.براین اساس، در صورتی که خواسته قابل تقویم به پول باشد، دعوا مالی و چنانچه قابل تقویم نباشد، دعوا غیرمالی است.و سرانجام این که اگر خواسته مال بوده و نتیجه حاصل از دعوا دسترسی به مال باشد، دعوا مالی و چنانچه دعوا به طور مستقیم چنین نتیجه ای را دربرنداشته باشد، این دعوا غیرمالی خواهد بود.باوجود این که فقهای عظام نیز از دعاوی مالی و غیرمالی سخن گفته اند؛ اما سخنان آنان در ارتباط با اثبات این دعاوی از طریق بینه و سوگند است و معیار و ملا کی برای تشخیص این دعاوی از یکدیگر در کتب فقهی مورد بررسی به دست نیامده است.

معیارهای شناخت دعاوی مالی و غیرمالی در رویه قضایی:

از آنجا که پیش از تصویب قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۷۹، درباره میزان هزینه دادرسی برخی دعاوی به این اعتبار که مالی هستند یا غیرمالی، مباحثی میان قضات مطرح می شد و پس از تصویب قانون مذکور نیز علا وه بر هزینه دادرسی، آثار دیگری بر این دعاوی مترتب گردید، این امر گفتمان های متعددی را میان قضات به وجود آورد.حاصل این گفت وگوها و نشست های قضایی را می توان درمجموع به پنج دسته زیر تقسیم بندی کرد:

۱- مالکانه یا غیرمالکانه بودن ادعا

۲-قابلیت یا عدم قابلیت تقویم خواسته

۳-نتیجه حاصل از دعوا

۴-هدف و مقصود مدعی

۵-نوع حق موضوع نزاع

آثار مترتب بر تفکیک دعاوی مالی و غیرمالی:

قانون گذار ایران بر شناخت و تفکیک دعاوی مالی از غیرمالی ۱۰ اثر متفاوت را مترتب کرده است.هنگامی که از تمییز دعوای مالی و غیرمالی ۱۰ اثر متفاوت استخراج می گردد، باید برای شناخت این دعاوی از یکدیگر نیز اهمیت لا زم را قائل شد.باوجود شباهت هایی که میان دعاوی مالی و غیرمالی وجود دارد، تفاوت های موجود بین این دعاوی را می توان به شرح زیر خلا صه کرد:

۱-تفاوت در سن مدعی برای اقامه دعوا

۲-تفاوت در تقویم خواسته

۳-تفاوت در هزینه دادرسی

۴-تفاوت در هزینه های خدمات وکالت

۵-تفاوت در گواهی گواهان

۶-تفاوت در هزینه های اجرایی

۷-تفاوت در نتیجه قرار قبولی اعاده دادرسی

۸-تفاوت در نتیجه درخواست فرجام

۹-تفاوت در ارجاع به داوری

نتیجه گیری:

دعاوی مالی و غیرمالی یکی از تقسیمات دعاوی در نظام حقوقی ایران است.دعاوی منقول و غیرمنقول به شرح مذکور در ماده ۲۰ قانون مدنی ایران و دعاوی دینی و عینی به شرح مندرج در ماده ۲۳۲ قانون امور حسبی نیز از جمله دیگر تقسیم های دعاوی به شمار می روند؛ اما تفاوت هایی که میان دعاوی مالی و غیرمالی در قانون بیان شده است، اهمیت شناخت این دعاوی را آشکار می سازد.از آنجا که ملا ک های ارائه شده در دکترین حقوق و نشست های قضایی قضات، ملا ک های ارشادی و مشورتی هستند، برای جلوگیری از تشتت رویه ها _که منجر به بروز اختلا ف در عملکرد دادرس در موارد تفاوت این دعاوی می شود_ شایسته است قانون گذار به طور مشخص ملا ک شناخت این دعاوی از یکدیگر را بیان نماید.